عصبانی شده‌ای بدجور. زمین و زمان را داری به هم می‌ریزی. داد و بی‌داد. فحش‌های مَشت و آب‌دار هم چاشنی‌اش.
فلان فلانِ آقای فلانی هم کنم! بابا، اِ ! زشته!
زشت؟ غلط کرده مردیکه‌ی [بوووق]!!
دو ساعت بعد؛ تکیه می‌دهی به مُبل، لیوان چایی داغ لب‌سوز لب‌دوز دیشلمه هم دستت. رفته‌ای توی فکر، چنان‌که چشمت ثابت مانده روی انگشت شصت پایت؛ چه‌قدر زشت شد امروز جلوی در و همسایه. کاش‌کی فقط شیشه‌ی ماشین اون مردیکه رو می‌شکستم، بعد هم، اَلفرار. دیگه جلوی مردم داد و بی‌داد کردنت چه بود؟! عجب نفهمی هستم‌ها!
بعد هم لب‌هایت را آویزان می‌کنی، و اگر اسمت ناصر باشد از این به بعد به خودت می‌گویی «ناصر آویزون!»
این به خاطر چیست؟ به خاطر این‌که نتوانستی جلوی عصبانیتت را بگیری. چه‌طور می‌شود جلوی عصبانیت را گرفت؟ با دستمال؟ با تابلوی «ایست»؟ با بچه‌های سر کوچه؟ با «؟»
قال النبی صلوات الله علیه: لو یَقول أحدُکم إذا غضب: أعوذُ بالله من الشیطان الرجیم، ذَهَب عَنهُ غضبُه.1
اگر زمانی غضب‌ناک شدید، همان لحظه بگویید «أعوذُ بالله من الشیطان الرجیم»، غضب‌تان برطرف می‌شود!
اِ ؟! چه جالب!
بله، چرا جالب نباشد؟ مگر تا به حال دنبالش رفته‌ایم؟ بگویید ببینم، رزمنده‌ای که به میدان جنگ می‌رود، آیا آن‌جا وقت گفتن جمله‌ی «با این اسلحه چه‌طور کار می‌کنند» می‌باشد؟!
نمی‌شود که. باید قبل از این‌که بروی به میدان، کار با اسلحه را یاد گرفته باشی. بدانی اسلحه چیست؟ چگونه کار می‌کند؟ اگر گیر کرد باید چه‌طور رفع گیر انجام دهی؟ و...
حالا، در میدان امتحانات حضرت الله، بفرمایید که علم اخلاق بلدیم؟
شاید هزار بار برایمان پیش آمده که مغرور شده‌ایم و هندوانه‌ها زیر بغل، زکّی گفته‌ایم به پشت سری و پوزخندی و بادی به غبغب و...
چند بار نشسته‌ایم برای علاج غرور فکر کرده‌ایم و رفته‌ایم دنبالش؟ اصلاً غرور دقیقاً چیست؟ چه علائمی دارد؟ راه مقابله با آن؟
خوشا آنان‌که هِر از بِر ندانند!
اگر می‌خواهید راه شناخت نفس را بدانید، اگر می‌خواهید علم اخلاق را بشناسید، اگر می‌خواهید بدانید خودستایی، کبر، عُجب، بُخل، حسد، دروغ و امثال این‌ها چیستند و راه درمان‌شان چیست، به کتاب «معراج السعادة»2 اثر ملا احمد نراقی رجوع کنید.
از آیت‌الله بهجت سؤال کردند «برنامه‌ای جهت سیر و سلوک معرفی کنید.» ایشان فرمودند «روزانه نصف صفحه از کتاب شریف معراج السعادة را بخوانید و به آن عمل کنید.»
البته کتب اخلاقی خوب زیادند. اما چون روشی که انتخاب کرده‌ام مبتنی بر معرفی کتاب‌های شاخص در هر حوزه است، به این کتاب بسنده می‌کنم. اما از معرفی کتاب دیگری در این حوزه نمی‌توان گذشت.
«بهشت اخلاق»3 اثر استاد نیلی پور. یک کتاب درجه‌ی یک اخلاقی، از این جهت که ایشان رفته‌اند تمامی کتب اخلاقی شاخص را مطالعه کرده‌اند، و مطالب‌شان را به صورت یک دسته بندی کاربردی در آورده‌اند.
در حقیقت می‌توان گفت این اثر، دایرة المعارفی مختصر و شیوا برای فضایل و رذایل اخلاقی است.
چگونه؟
تصاویر زیر کاملاً گویاست:
البته این را بگویم، اثری که متن معراج السعادة دارد را نباید نادیده گرفت. علمای اخلاق می‌گویند باید مباحث اخلاقی را چندین و چند بار خواند تا ملکه‌ی ذهن شوند و موجب تذکر. به نظر می‌رسد باید هر دو کتاب را داشت. معراج السعادة به عنوان متن اصلی و بهشت اخلاق را به عنوان یک دایرة المعارف برای مراجعات فوری.
پی نوشت:
لطف کنید چند ثانیه وقت بگذارید و در نظرسنجی که زیر این مطلب قرار دارد شرکت کنید.
بسیار ممنونم.
---------------------------------------------------------------------------------------------------
1- کنزالعمال: 3/ ح7720
2- معراج السعادة، ملّا احمد نراقی، انتشارات موعود اسلام
تلفن: 02517831831 و 09177719304
3- بهشت اخلاق(بررسی 175 واژه‌ی اخلاقی)، 3جلد، مهدی نیلی پور، انتشارات مرغ سلیمان
تلفن: 09131149209 و 03113350155 و 03112255115 الی 19 و 02517735831
